Nepnieuws, ook jouw verantwoordelijkheid

Amper 3% van de jongeren slaagt erin nepnieuws te herkennen. Alarmerende cijfers die spijtig genoeg ook bij volwassenen niet echt beter zijn. Toch is het onze taak als leerkrachten en ouders, om leerlingen te ondersteunen in hun kritische vaardigheden, zodat ze als digitale burgers dit onderscheid kunnen maken. Maar hoe doen we dat?

Door nieuwe technologische mogelijkheden wordt het aanmaken van nepnieuws en propaganda steeds eenvoudiger. Daarbij komt dat de verspreiders van dit soort nieuws handig gebruik maken van de mogelijkheden die slimme algoritmes en online media bieden. Hierdoor wordt het bijna onmogelijk om vals van echt te onderscheiden. Dit kom ook duidelijk naar voren uit het onderzoek van Arteveldehogeschool (2018) bij Vlaamse jongeren tussen 15 en 24 jaar: amper 3% van de bevraagde jongeren slaagt erin de zes nieuwsverhalen correct in te schatten.

'In een tijd waarin informatie en kennis universeel beschikbaar zijn, is de belangrijkste bijdrage die het onderwijs kan brengen het vermogen om kritisch na te denken.'

Charles Clarke, voormalig Brits minister van Onderwijs

Niet enkel herkennen, maar ook de achterliggende doelstellingen begrijpen

Dat we meer en meer wakker liggen van nepnieuws blijkt ook uit de laatste Digimeter (IMEC). Om hier antwoord aan te bieden is het belangrijk om leerlingen reeds op jonge leeftijd kritische vaardigheden aan te leren, zodat ze nepnieuws en propaganda niet alleen herkennen, maar ook de achterliggende doelstellingen en dus de impact ervan kunnen begrijpen. Nepnieuws en hedendaagse vormen van propaganda tonen de kracht van communicatie én wijzen ons tegelijkertijd op onze verantwoordelijkheden als boodschapper en publiek: hoe gebruiken we nieuwe media en technologieën en wat is de potentiële impact ervan?

Waarom laten we ons zo makkelijk misleiden? Makers van nepnieuws spelen in op een heel eenvoudig psychologisch mechanisme: wanneer we in contact komen met nieuws vertrouwen we op onze eigen referentiekaders, onze logica en onze intuïtie. Met andere woorden: we interpreteren en kaderen de informatie zodat het aansluit bij ons wereldbeeld. Dissonante informatie filteren we weg. Daar spelen de makers van nepnieuws handig op in: met slimme algoritmes en richten ze zich tot specifieke doelgroepen die ze met doelgerichte (soms extreme) boodschappen te beïnvloeden en manipuleren.

Lees verder en bekijk het les- en inspiratiemateriaal

https://www.scooledu.org/nepnieuws-ook-jouw-verantwoordelijkheid/?fbclid=IwAR3e11GffuSuvqgWQxayJ4cv1k70OZZWx1_fEerZEKCixvnPEoTEDpk7UkQ